سه موضوع مسیح شناختی در ادبیات فارسی

یکی از برجستگیهای ادبیات زبان فارسی که آن را کم و بیش از ادبیات دیگر زبانها ممتاز می کند، صبغه دینی آن بویژه پس از قرن چهارم هجری قمری است. پیام الهی از طریق این ادبیات از زبان پیامبران ادیان ابراهیمی به مخاطبین همه عصرها ابلاغ می شود. حضرت مسیح(ع) نیز یکی از همان پیامبرانی است که رسالت ابلاغ پیام الهی از سوی شعرا و نویسندگان دین باور ایرانی به عهده وی نهاده شده است. در این مقاله پس از بررسی چگونگی شکوفایی زبان و ادبیات فارسی و ارتقای این زبان به زبانی علمی و ادبی، منزلت حضرت مسیح علیه السلام در ادبیات فارسی که خود مبتنی بر جایگاه خاص او در قرآن و روایات است می پردازیم و سپس جایگاه ادبیات صوفیه و شیوه ای که در آن به نقش حضرت مسیح (ع) در این ادبیات ارجاع داده می شود با توجه به آثار عطار، مولانا رومی، سعدی و حافظ تدقیق می شود. محور اصلی مقاله پرداختن به سه موضوع مهم مرتبط با حضرت مسیح، یعنی؛ دم مسیحایی، خرمسیح و دجال است که از اهمییت بالایی در ادبیات صوفیه برخوردارند. در این بررسی نشان داده می شود که چگونه این موضوعات برای بسط و بروز مسیحی شناسی صوفیه که با حفظ معنویت اسلامی و آموزه های اخلاقی و عرفانی صوفیه همراه است به کار گرفته شده اند.